Bài học ba bước
- Từ gọi tên đến bài học ba bước
- Chú ý khi thực hiện
- Đặc điểm, ý nghĩa và ứng dụng
- Yêu cầu đối với phụ huynh và người lớn
- Ý nghĩa của bài học ba bước
- Các ứng dụng khác
Đối với phụ huynh và người lớn
- Hiểu phương pháp của bài học ba bước này để tạo điều kiện cho trẻ học mà không hối thúc, không kì vọng.
- Người lớn chính mình phải nghiêm túc trong việc sử dụng từ ngữ chính xác và phong phú trong hoạt động hằng ngày. Đó chính là món quà của chúng ta tặng cho trẻ. Tính chính xác và phong phú trong ngôn ngữ hằng ngày của chúng ta giúp trẻ sắp xếp và nhận thức tốt hơn. [4]
Ý nghĩa bài học ba bước
- Chúng ta cần cấp cho trẻ nhiều từ vựng nhất có thể để giúp trẻ mở rộng vốn từ, không chỉ là các danh từ mà cả các tính từ, động từ… chỉ khái niệm trừu tượng. Khi cho trẻ tên gọi mọi thứ, chúng ta cho trẻ một phương tiện để mô tả chính bản thân trẻ. Trẻ có thể sắp xếp theo cách mình muốn.
- Bài học ba bước giúp trẻ chuyển kiến thức từ biết tới hiểu và thành thạo.
- Trường hợp trẻ đã hấp thu từ vựng rồi (mọi thứ bé nghe đi vào tiềm thức). Tới khi học bằng bài học ba bước, bé chỉ thiếu mối quan hệ giữa cái từ bé biết (nghe rồi, nói rồi) mà chưa hiểu nó mô tả cái gì. Phương pháp bài học ba bước là cách giúp trẻ ghi nhớ lâu dài vì gắn phần ý thức với tiềm thức, tạo mối liên hệ giữa từ vựng và đối tượng.
- Bằng cách này, trẻ học được từ mới từ từ nhưng chắc chắn và lưu trong trí não mãi mãi. Trẻ có thể áp dụng mọi lúc để diễn giải chính mình không cần người lớn phải giúp. Đó là một bước đi tới độc lập, phát triển ngôn ngữ chính xác, phong phú, sáng tạo. Cung cấp từ vựng cho trẻ, chúng ta giúp trẻ có thể giải thích những gì xảy ra trong ngày và áp dụng vào mọi thứ khác : «con muốn ăn thêm cơm»
- Kiến thức thu được trong những bài học này sẽ trở thành điểm khởi đầu cho hành trình tìm kiếm kiến thức tiếp theo của trẻ. Mỗi khi trẻ thành thạo một kỹ năng hoặc ý tưởng, trẻ sẽ trở nên mạnh mẽ hơn, độc lập hơn và muốn học hỏi nhiều hơn.
Céline Alvarez. 2018. Mathématiques (3/21) – Chiffres rugueux
Ứng dụng khác
Ngay ở quy trình làm mẫu – thực hành dành cho trẻ dưới 6 tuổi đã ứng dụng bài học ba bước trong việc giới thiệu và trải nghiệm với vật. Sau đó thêm phần kiểm tra nữa là hoàn thành bài học ba bước hoàn chỉnh. Ví dụ ở trò chơi lego, người lớn giới thiệu các miếng lego khác nhau, phân biệt dày mỏng và hình dáng, hay gọi tên các màu,… giới thiệu quy tắc chơi, rồi để các em chơi thoải mái, rồi khi đã thành thục, có thể hỏi lại các em để xác định các em đã nhận thức được các khái niệm rõ ràng chưa.
Bài học ba bước không chỉ dùng cho trẻ nhỏ để tạo nên trí nhớ (trước đó bé không có trí nhớ, phải xây dựng từ đầu), còn dùng cho việc giúp trẻ khiếm khuyến phần não về ngôn ngữ, nhưng phần não về hình ảnh âm thanh vẫn hoạt động tốt, mà còn cả cho người mất trí nhớ (Alzheimer), trẻ tự kỉ. Cách thức là
- Vừa nói vừa chỉ ra, dẫn người đó tới nhìn thấy đối tượng liên quan bằng vật thật hay hình ảnh (vẽ, viết chữ ra…) để tăng khả năng tạo kết nối khái niệm với tên gọi. Bởi vì cái gì đã vô tiềm thức thì vẫn còn trong đó không xóa đi (trừ khi cố tình, sự cố rất nặng)
- Nói câu ngắn gọn có ít từ, nhấn mạnh vào từ quan trọng (y như bài học ba bước)
- Lặp đi lặp lại
Bài học ba bước được sử dụng cho mọi hoạt động trong đời sống khi cần học một điều gì mới. Để học từ vựng ngoại ngữ tới mức có thể sử dụng được thì người học cần có đủ cảm xúc yêu thích, trải nghiệm đủ lâu, bằng cách hợp với mình, sau đó mới dùng được từ vựng mới để nói và viết và từ vựng đó mới là của mình.
Tài liệu tham khảo
- Maria Montessori. Pédagogie scientifique. Tome 1. La découverte de l’enfant. Paris. 2016. Chapitre La Maitresse. https://livre.fnac.com/a12820740/Maria-Montessori-La-decouverte-de-l-enfant
- Maria Montessori. Khám phá trẻ thơ. Chương Người thầy. Phần bài học ba bước. Nhà xuất bản Tri thức. 2016.
- http://montessoripyreneesatlantiques.weebly.com/uploads/5/6/0/3/56032079/projet_educatif_(francais_english).pdf
- Céline Alvarez. Les lois naturelles de l’enfant https://www.celinealvarez.org/affinement-des-sens/introduction
Là tui, Minh Hải đã cập nhật 10/4/2021.
